اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از پیچیده‌ترین اختلالات روانی است که با الگوهای ناپایدار در روابط، احساسات و هویت شخصی شناخته می‌شود. این اختلال می‌تواند زندگی فرد و اطرافیانش را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. اما با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، افراد مبتلا می‌توانند به زندگی متعادل‌تری دست یابند. در این مقاله از روان کلاس، به بررسی اینکه اختلال شخصیت مرزی چیست، علل شکل‌گیری آن و روش‌های درمانی مؤثر می‌پردازیم.
اختلال شخصیت مرزی (BPD) چیست؟
اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder) یک وضعیت روانی است که با ناپایداری عاطفی، روابط بین‌فردی، تصویر ذهنی از خود و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به BPD اغلب با احساس پوچی، ترس شدید از طرد شدن و تغییرات سریع خلقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این اختلال معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شود و می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
علائم اصلی اختلال شخصیت مرزی
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، برخی از علائم کلیدی BPD شامل موارد زیر است:
- ناپایداری عاطفی: تغییرات سریع و شدید خلق‌وخو، مانند احساس شادی ناگهانی و سپس غم عمیق.
- روابط ناپایدار: روابط عاطفی پرشور اما شکننده که ممکن است به سرعت به خصومت منجر شود.
- ترس از طرد شدن: تلاش‌های شدید برای جلوگیری از رها شدن، حتی به قیمت رفتارهای غیرمنطقی.
- رفتارهای تکانشی: اقداماتی مانند هزینه‌های بی‌رویه، مصرف مواد یا رفتارهای پرخطر.
- احساس پوچی مزمن: احساس مداوم بی‌معنایی یا خلأ درونی.
- خشم شدید: واکنش‌های خشمگینانه نامتناسب با موقعیت.
علل شکل‌گیری اختلال شخصیت مرزی
علت دقیق BPD هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و محیطی در شکل‌گیری آن نقش دارند. در ادامه، به مهم‌ترین علل احتمالی اشاره می‌کنیم:
1. عوامل ژنتیکی و زیستی
تحقیقات نشان داده‌اند که BPD ممکن است ریشه‌های ژنتیکی داشته باشد. افرادی که خویشاوندان نزدیک مبتلا به این اختلال دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا دارند. همچنین، ناهنجاری‌هایی در نواحی مغزی مرتبط با تنظیم هیجانات (مانند آمیگدالا) می‌توانند در ایجاد BPD نقش داشته باشند.
2. عوامل محیطی
تجارب کودکی، به‌ویژه تروما یا بی‌ثباتی محیطی، از عوامل کلیدی در شکل‌گیری BPD هستند. این موارد شامل:
- سوءاستفاده جسمی، عاطفی یا جنسی در کودکی
- بی‌توجهی یا طرد شدن توسط والدین
- محیط خانوادگی ناپایدار یا آشوبناک
3. عوامل روانشناختی
برخی ویژگی‌های شخصیتی، مانند حساسیت بالا به استرس یا دشواری در تنظیم هیجانات، می‌توانند افراد را مستعد ابتلا به BPD کنند. همچنین، الگوهای ناسالم تفکر (مانند سیاه‌وسفید دیدن دنیا) در ایجاد این اختلال نقش دارند.
روش‌های درمان اختلال شخصیت مرزی
خوشبختانه، BPD قابل درمان است و با رویکردهای درمانی مناسب، افراد می‌توانند علائم خود را مدیریت کرده و زندگی بهتری داشته باشند. در ادامه، روش‌های اصلی درمان BPD معرفی می‌شوند:
1. روان‌درمانی
روان‌درمانی اصلی‌ترین روش درمان BPD است. برخی از رویکردهای مؤثر عبارتند از:
- درمان مبتنی بر دیالکتیک (DBT): این روش بر تنظیم هیجانات، تحمل پریشانی و بهبود روابط تمرکز دارد.
- طرحواره‌درمانی: به شناسایی و تغییر الگوهای ناسالم فکری و رفتاری کمک می‌کند.
- روان‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی: به افراد کمک می‌کند تا در لحظه حضور داشته باشند و هیجانات خود را بهتر مدیریت کنند.
2. دارو‌درمانی
اگرچه هیچ داروی خاصی برای درمان BPD وجود ندارد، برخی داروها می‌توانند علائم مرتبط مانند افسردگی، اضطراب یا رفتارهای تکانشی را کاهش دهند. این داروها معمولاً تحت نظر روان‌پزشک تجویز می‌شوند.
3. حمایت اجتماعی و خانوادگی
حمایت از سوی خانواده و دوستان می‌تواند نقش مهمی در بهبود افراد مبتلا به BPD داشته باشد. آموزش به نزدیکان در مورد این اختلال می‌تواند به درک بهتر و کاهش تعارضات کمک کند.
معرفی دکتر مژگان صلواتی و دوره‌های تخصصی روان کلاس
دکتر مژگان صلواتی، یکی از برجسته‌ترین اساتید روان کلاس، با سال‌ها تجربه در حوزه روانشناسی بالینی و درمان‌های تخصصی، دوره‌هایی را طراحی کرده‌اند که به متخصصان و علاقه‌مندان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای کار با اختلالات پیچیده مانند BPD را کسب کنند. در ادامه، چهار دوره تخصصی ارائه‌شده توسط ایشان معرفی می‌شوند:
1. دوره 60 ساعته زوج‌درمانی طرحواره‌محور
این دوره برای کمک به زوجین با مشکلات عاطفی و ارتباطی، از جمله مواردی که ممکن است با BPD مرتبط باشند، طراحی شده است.
سرفصل‌های دوره:
- مقدمه و کلیات طرحواره‌درمانی
- ارزیابی اولیه و مصاحبه بر اساس طرحواره
- شناسایی سبک‌های ارتباطی زوجین بر اساس طرحواره
- مداخلات طرحواره‌درمانی در زوجین
- کاربرد طرحواره‌درمانی در مسائل مختلف زوجین
- ارائه فنون و نکات بالینی اتاق درمان (از مصاحبه تا درمان)
2. دوره 100 ساعته درمان فراتشخیصی
این دوره جامع به درمان اختلالات هیجانی، از جمله BPD، با رویکردی یکپارچه می‌پردازد و برای روان‌درمانگران حرفه‌ای مناسب است.
سرفصل‌های دوره:
- اصول و پایه‌های زیربنایی درمان فراتشخیصی
- مرور پروسیجرها و روش‌های درمانی
- ارزیابی عملکردی و کیس فرمولیشن
- آموزش و تعیین اهداف درمانی
- درک و آگاهی از هیجانات
- افزایش انعطاف‌پذیری شناختی
- کار بر روی رفتارهای مبتنی بر هیجان
- شناخت و مواجهه با حس‌های فیزیکی بدن
- رویارویی و مواجهه‌سازی‌های هیجانی
- بررسی دارو‌درمانی‌های اختلالات هیجانی
- آماده‌سازی مراجع برای اتمام درمان
3. دوره زوج‌درمانی در خیانت زناشویی
این دوره برای کمک به زوجینی که با چالش‌های خیانت مواجه‌اند، مناسب است و می‌تواند برای زوج‌هایی که یکی از طرفین BPD دارد، مفید باشد.
سرفصل‌های دوره:
- فاز اول: مدیریت بحران خیانت و ارزیابی اولیه
- فاز دوم: ملاحظات کلی و سیستماتیک در درمان
- فاز سوم: تسهیل فرآیند بخشش
- فاز چهارم: فاکتورهای درمانی خیانت
- فاز پنجم: ارتقای صمیمیت در رابطه
4. دوره 62 ساعته مهارت‌های زندگی (ویژه کار با جمعیت بالینی)
این دوره برای آموزش مهارت‌های ضروری به مراجعان بالینی، از جمله افراد مبتلا به BPD، طراحی شده است.
سرفصل‌های دوره:
- تفکر نقادانه
- حل مسئله
- مدیریت استرس
- جرات‌مندی
- کنترل نگرانی
- ذهن‌آگاهی و مراقبه
- تنظیم هیجان
- مدیریت خشم
چرا یادگیری درباره اختلال شخصیت مرزی مهم است؟
درک اختلال شخصیت مرزی (BPD) تنها مختص روانشناسان و درمانگران نیست؛ بلکه برای خانواده‌ها، دوستان و حتی عموم مردم نیز اهمیت زیادی دارد. آگاهی دقیق از این اختلال می‌تواند به کاهش انگ اجتماعی، بهبود ارتباط با مبتلایان و حمایت مؤثرتر از آن‌ها منجر شود. اگر به دنبال یادگیری عمیق و علمی درباره BPD هستید، می‌توانید در دوره تخصصی درمان اختلال شخصیت مرزی شرکت کنید.
در این دوره که توسط دکتر مژگان صلواتی در روان‌کلاس برگزار می‌شود، با سرفصل‌های کلیدی زیر آشنا خواهید شد:
تشخیص به‌روز اختلال شخصیت مرزی بر اساس یافته‌های ۲۰۲۵
بررسی همبودی (Comorbidity) با سایر اختلالات روان‌پزشکی
تشخیص افتراقی با اختلالات مشابه مانند اختلال دوقطبی یا شخصیت نمایشی
چگونه می‌توان از روان کلاس بهره‌مند شد؟
روان کلاس با ارائه دوره‌های آنلاین، فرصتی بی‌نظیر برای یادگیری روانشناسی کاربردی فراهم کرده است. این دوره‌ها با تدریس اساتید برجسته‌ای، به شما کمک می‌کنند تا مهارت‌های لازم برای کار با اختلالات روانی مانند BPD را کسب کنید. برای انتخاب دوره مناسب، می‌توانید از مشاوره رایگان روان کلاس استفاده کنید.
نتیجه‌گیری
اختلال شخصیت مرزی یک وضعیت پیچیده اما قابل مدیریت است. با شناخت علائم، درک علل و استفاده از روش‌های درمانی مؤثر مانند روان‌درمانی و حمایت اجتماعی، افراد مبتلا می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند. روان کلاس با دوره‌های تخصصی خود، از جمله دوره‌های طراحی‌شده توسط اساتید مجرب و برجسته، به شما کمک می‌کند تا دانش و مهارت‌های لازم برای مواجهه با این اختلال را کسب کنید. همین امروز با مراجعه به سایت روان کلاس، قدمی به سوی یادگیری و رشد حرفه‌ای بردارید!
Add a Comment